Een rijke historie, met koningen, tragische koninginnen en een eerbiedwaardige universiteit. Fotogeniek en levendig, dankzij de traditioneel in het zwart geklede studenten. Dat is Coimbra, de qua toerisme derde stad van Portugal. Ga wandelen in Coimbra en passeer als vanzelf de belangrijkste bezienswaardigheden van de oude studentenstad.
Begin je bezoek aan Coimbra op het Largo da Portagem, bij de brug over de Mondego. Wandel vanaf hier via de Rua Ferreira Borges de oude stad op de heuvel in.
Eerst toont Coimbra zich als een moderne stad, met winkels en eigentijdse horeca. Maar al snel sta je op de drukke Praça do Comércio voor de São Tiago. De sobere gevel van deze kerk staat in schril contrast met het uitbundig versierde interieur. Topstuk is het houten rococo altaarstuk.
Via de Rua Visconde da Luz kom je op het Praça 8 de Maio, bij de kerk Santa Cruz.
Koninkrijk Portugal
De kerk Santa Cruz en het aanpalende klooster werden in 1138 gesticht door kanunniken van Sint-Augustinus. Beide speelden een belangrijke rol in de geschiedenis van Coimbra. De monniken gaven les op de universiteit. En in de kerk liggen de eerste twee koningen van Portugal begraven: Afonso Henriques en zijn zoon Sancho I. Afonso Henriques versloeg in 1139 de Moren bij Ourique en riep het koninkrijk Portugal uit (tot dat moment de Spaanse provincie Portucale). Hij verhuisde datzelfde jaar de hoofdstad van Guimarães naar Coimbra.
Die positie behield de stad tot 1256. Toen had het koninkrijk zich uitgebreid tot de Algarve en werd Lissabon de hoofdstad. Nog altijd beschouwen de Portugezen Coimbra als de bakermat van de staat Portugal. De koningen liggen begraven in het koor van de Santa Cruz. Het koor, de koorbanken, het kapittelhuis en de Claustro de Silêncio (‘kruisgang van de stilte’) zijn uitgevoerd in manuelstijl.
Via de Rua da Sofia (‘weg van de wijsheid’) wandel je naar de twee kloosterkerken Igreja do Carmo en Igreja da Graça.
De monniken van deze kloosters gaven in de begintijd van de universiteit les op de theologische scholen in deze straat. Vlakbij herinnert de Pâtio de Inquisição er aan dat Coimbra in de 16de eeuw de Portugese hoofdzetel was van de Spaanse Inquisitie.
Door de poort
Keer op je schreden terug tot je vlak na de São Tiago links de Arco de Almedina ziet. Dit is de 12de-eeuwse poort naar de oude stad (medina in het Arabisch). Bochtige en steile trappen voeren je langs souvenirwinkeltjes en república’s naar de top van de heuvel. República is de benaming voor studentenhuizen, ze dateren al van de middeleeuwen. Je passeert de Torre de Alto, met zijn door beeldhouwer Jean de Rouen vervaardigde ramen en medaillons. Dan kom je uit op het Largo da Sé Velha bij de oude kathedraal van Coimbra.
Oude kathedraal
Dit 12de-eeuwse Romaanse godshuis wordt gezien als een ode aan de overwinning op de Moren. In 1185 werd hier Sancho I gekroond. Blikvanger van de kerk is het kleurige retabel boven het altaar. Dit werd gemaakt door Vlaamse houtsnijders. Het verbeeldt de geboorte van Christus, de Hemelvaart en vele heiligen. Andere blikvangers zijn het vergulde altaarstuk in de zijbeuk en de doopvont in manuelstijl. Visuele rust vind je daarna in de sobere 12de-eeuwse kruisgang.
Zetel van de bisschop
Boven op de heuvel staat ook de Sé Nova. De ‘nieuwe’ kathedraal, die evengoed al eeuwenoud is. De jezuïeten stichtten hier in 1598 een klooster en bouwden er deze grotere kathedraal bij. In 1772 werd de kerk zetel van de bisschop en verrees naast de Sé Nova een bisschopspaleis. Daarin huist nu Museu Nacional Machado de Castro, vernoemd naar de beeldhouwer Joachim Machado de Castro (1731-1822), die in Coimbra werd geboren.
De prachtige tuinen vormen het decor van beeldhouwwerken van verschillende kunstenaars. Binnen kun je meubels, gewaden en schilderijen bekijken uit de 12de tot de 20ste eeuw. In het Criptoportico de Aeminium, een doolhof van ondergrondse gangen, vind je een verzameling Romeinse en Visigotische kunstwerken.
Geiten en engelen
Trek ook wat tijd uit voor de oude universiteit. Die zetelt in een voormalig koninklijk paleis. Veel gebouwen zijn in de vorige eeuw vervangen, maar die rond de Pátio das Escolas voeren bezoekers terug naar de 14de eeuw.
Het opvallendste gebouw is de klokkentoren, die het stadsaanzicht van Coimbra domineert. De bekendste klok is a cabra (de geit), die de studenten al sinds 1733 oproept om naar de les te komen.
Bijzonder is ook de Capela de São Miguel, die dateert van 1517 maar een vooral 18de-eeuws interieur heeft. Je ziet er azulejos (tegeltableau’s), een maniëristisch altaar en een overdadig versierd barokorgel met trompet spelende engelen. De imponerende Biblioteca Joanina, vernoemd naar schenker koning João V, is bijna net zo uitbundig met verguld houtsnijwerk versierd en herbergt zo’n 300.000 boeken.
Door de tuinen
Een leuke route om terug naar beneden te gaan is via de Botanische Tuinen, direct ten zuiden van de universiteit. Het zijn de grootste van Portugal en ze dateren van 1772. De tuinen herbergen zo’n 1200 exotische en vaak zeldzame planten,maar ogen ook als een stadspark. Je kunt er heerlijk wandelen en op een bankje zitten. Loop langs de rivier, waar de natuur wat wilder is, terug naar de brug en het Largo da Portagem.
Ten zuiden van de rivier
Een bezoek aan de overkant van de rivier is de moeite waard vanwege het uitzicht op de oude stad. Neem dan ook een kijkje bij de twee Santa Clara-kloosters. Het eerste, Santa Clara-a-Velha, staat dicht bij de rivier en werd rond 1325 gesticht door Santa Isabel. Deze weduwe van koning Dinis trok zich hier na Dinis’ dood terug. Ze stierf in 1336 in Estremoz, maar ligt in Coimbra begraven. Twintig jaar na Isabel werd in het klooster een andere koninklijke geliefde begraven, de tragisch ‘geofferde’ Inêz de Castro.
Tragische koningin
Pedro I (1320-1367) was als kroonprins uitgehuwelijkt aan Constanza van Castilië, maar werd verliefd op haar hofdame. Na de dood van Constanza ging hij met deze Inês de Castro samenwonen in Coimbra. Zijn vader Afonso IV vertrouwde Inês niet en liet haar in 1355 vermoorden. Pedro was gebroken en nam wraak toen hij in 1357 koning werd. Bij twee van de moordenaars liet hij het hart uitrukken. Bovendien beweerde Pedro dat Inês zijn wettige echtgenote was. Zij waren in het geheim getrouwd.
Inês werd, zo gaat het verhaal, opgegraven en postuum gekroond tot koningin. Het hof moest voor haar knielen en haar vergane hand kussen. Na de plechtigheid werd Inês herbegraven in het klooster van Alcobaça.
Wateroverlast
Het Santa Clara-klooster werd geregeld geplaagd door overstromingen en daarom in 1677 verplaatst naar hoger en droger land vlakbij. Dat nieuwe klooster, Santa Clara-a-Nova, heeft een fraaie barokkerk, waar Santa Isabel in 1696 is herbegraven in een zilveren tombe, geschonken door de inwoners van Coimbra. Kleurige houten panelen vertellen het levensverhaal van Isabel.
Portugal in het klein
Wil je ten slotte de mooiste architectuur van Portugal in een notendop bekijken, bezoek dan het tussen de beide kloosters gelegen Portugal dos Pequenitos. Je loopt er rond tussen miniatuurversies van beroemde gebouwen en complete dorpen. Dat Portugal ooit een wereldrijk was, blijkt uit de niet-Europese tempels en pagodes die ook een plekje vonden in dit Portugese ‘Madurodam’.
Coimbra praktisch
Route-informatie
Start- en eindpunt: Largo da Portagem, bij de brug over de rivier Mondego.
Duur: 1 uur voor de wandeling, met stops een halve tot hele dag.
Kijk voor meer informatie over (steden)trips naar Portugal op Portugal Startpagina.
De beste reisgidsen over Portugal
Reishandboek Portugal
In onze reisgids over Portugal neemt wandelen een ruime plek in. Verder veel aandacht voor mooie dorpen en stadjes, natuurgebieden, bijzondere logeeradressen en restaurants. De beschrijvingen van bezienswaardigheden en praktische informatie worden afgewisseld met persoonlijke blogs en ontmoetingen met locals. Plus kaders over onder meer Portugese wijn, tradities, sterren kijken, lekkernijen, kurk en fado.
Auteur: Tineke Zwijgers | Fotograaf: Dorien Koppenberg | Uitgever: Elmar, 4e druk 2023
Portugal Rondreis (PDF)
Ontdek Portugal in deze uitgebreide reisgids die je langs bekende maar ook minder bekende plekken van dit mooie land brengen.
- De digitale reisgids Portugal bevat 80 bladzijden A4 in pdf-formaat
- Verken 5 regio’s: Noord-Portugal met Dourovallei, Centraal-Portugal, Costa de Lisboa, Alentejo en Algarve
- 4 stadswandelingen: verken Lissabon, Porto, Guimarães en Evora
- Ontdek meer dan 89 bezienswaardigheden
- Met leuke adresjes om te eten en drinken
- Met tips van locals en verborgen pareltjes
Auto huren
Sunny Cars
Wij huren zo mogelijk altijd een auto bij Sunny Cars. Betrouwbaar en geen gedoe, want een huurauto van Sunny Cars is standaard all risk verzekerd. Dus ook tegen schade aan glas-banden-bodem-dak en diefstal.
Gaat er toch iets mis? Geen paniek. Tenzij je het zelf wel heel bont gemaakt hebt, betaalt Sunny Cars het eigen risico gewoon aan je terug. En van bijbetalen voor extra kilometers en oneerlijke tankregelingen moet Sunny Cars niets hebben.
De leukste hotels
Logeren in hartje oude stad of met zicht op historisch Coimbra
In appartement Casas do Arco logeer je hartje oude stad, niet ver van Arco de Almedina. Stijlvol ingericht, met eigen keuken. Vanaf € 90, logies voor 2 personen.
Archi Suites is een klein pension met twee suites, net over de brug aan de zuidkant van de stad. Het uitzicht op historisch Coimbra is hier prachtig. Mooi ingerichte kamers met alle comfort. Vanaf € 55 logies voor 2 personen.
